Nawrócenie Świętego Pawła

Po raz kolejny komponuję ikonę łącząc tradycję zachodnią i wschodnią. Według Hermenei Dionizjusza z Furny "Paweł wezwany przez Pana na drodze" przedstawiony ma być leżący na ziemi, z twarzą opuszczoną, zasłaniający oczy dłonią. Ponad nim rozpościera się niebo z Chrystusem, który napomina Pawła: Dlaczego mnie prześladujesz? Blask z nieba z uwidocznionymi promieniami spływa na Pawła. Obok Pawła mają stać czterej towarzysze zdumieni całą sceną. 

Na wschodnich ikonach nawrócenie Pawła bywa rozbudowane o widoki miast, między którymi Szaweł podróżował (Jerozolima, Damaszek). Czasem znajduje się na nich również scena wejścia niewidomego Pawła do Damaszku. Jest on wówczas prowadzony przez współtowarzyszy. 

Widać zatem, że ikonografia wschodu wierna jest Pismu świętemu [Dz: 9, 3-4, 22, 6-7, 26,13-14]. Wszystko, co zostaje przedstawione w formie i kolorze ma swoje źródło w słowie pisanym.

Dla religijnego malarstwa zachodniego charakterystyczne jest sięganie po zapożyczenia w przedstawianiu scen i postaci biblijnych. Malarstwo to więcej poddaje się trendom w sztuce i poszukiwaniom nowych środków wyrazu. 

Nie wiadomo dokładnie, jakie jest źródło "konia" w scenie nawrócenia Pawła. Zapewne popularna była w średniowiecznych legendach taka wersja opowiadania, w której Paweł, jako Rzymianin z pochodzenia i człowiek zamożny, nie mógł podróżować inaczej, niż na koniu.  Zdaje się, iż jednym z najpopularniejszych zachodnich przedstawień tego tematu jest nawrócenie św. Pawła pędzla Caravaggia. Obraz ten, jakże kontrowersyjny dla współczesnych, ze względu na niezwykłość ujęcia i perspektywy, malowany był na zamówienie do kaplicy kościoła S. Maria del Popolo w 1601 roku. 

Moja ikona dedykowana jest Pawłowi, którego konie są wielką życiową pasją. Dlatego zdecydowałam się podążyć drogą zapożyczenia z zachodu. I tak, w ikonie, która wyszła spod mojej ręki, świadkiem misteryjnej epifanii Chrystusa w życiu Pawła jest koń. 

Nota bene, jest mało prawdopodobne, aby Paweł rzeczywiście spadł z konia. W Dziejach Apostolskich wspomniane jest, iż Chrystofania miała miejsce w południe. Był to dla pobożnego Żyda czas modlitwy. Paweł zatem w tej porze mógł modlić się w postawie stojącej, zwrócony twarzą ku Jerozolimie.

30x20 deska lipowa, lewkas, tempera żółtkowa