Oliwer Plunkett

Ikona irlandzkiego świętego męczennika Kościoła Katolickiego.

Okoliczności życia, w jakich dorastał Oliwer Plunkett, sprzyjały wyborowi życia w stanie duchownym. Urodził się 1.11.1625 r. w Meath w rodzinie spokrewnionej ze szlachetnymi rodami Irlandii. Do 16 roku życia jego nauczycielem był opat z opactwa NMP z Dublina. Następnie Oliwer, wykazujący wysokie uzdolnienia i intelekt, kształcił się w jezuickim kolegium w Rzymie. Tam też pozostał na stałe, z powodu prześladowań katolików w Irlandii, szczególnie nasilonych za czasów Cromwella. Wrócił w 1970 jako arcybiskup Armagh i prymas Irlandii. Aktywnie działał na rzecz szerzenia ortodoksyjnej wiary katolickiej, między innymi poprzez zakładanie szkół z pomocą jezuitów. 

Jednak represje antykatolickie nasilały się i skutkiem spisku Oliwer Plunkett został w 1679 roku aresztowany. Kilka ostatnich tygodni życia spędził w więzieniu Newgate w Londynie. Tam powstały jego przejmujące listy i przedśmiertne przemówienie, w którym wyraził przebaczenie wszystkim, którzy przyczynili się do jego śmierci. 1 lipca 1681 roku wykonano na nim wyrok śmierci w tradycyjnym miejscu egzekucji katolików: Tyburn. Został powieszony, utopiony i poćwiartowany, zaś jego głowę wrzucono do ognia. Głowa ta, ze śladami nadpalenia, została następnie wykradziona i przechowana przez okres wojen i prześladowań Kościoła w Irlandii. Dziś znajduje się w sanktuarium narodowym w kościele św. Piotra w Drogheda. Miejsce to odwiedzane jest każdego miesiąca przez tysiące pielgrzymów. 

Podczas wizyty w Irlandii w 1979 roku, pod miastem Drogheda, w obecności relikwii głowy Oliwera Plunkett'a, papież Jan Paweł II wygłosił kazanie o konieczności pokoju i pojednania do zgromadzonych 300 tysięcy osób. Przemówienie to odbiło się głośnym echem w skali międzynarodowej i prawdopodobnie przyczyniło się do zainicjowania procesu pokojowego w Irlandii. 

Święty Oliver Plunkett, deska w drewnianej ramie 26x20, tempera żółtkowa, złoto 23 ct.

Na wykonanej przeze mnie ikonie Oliwer Plunkett ukazany jest frontalnie w postawie i z gestami typowymi dla przedstawień męczenników:  w prawej dłoni trzyma krzyż, lewa otwarta dłoń wzniesiona jest na wysokości piersi. Ubrany jest w strój kardynalski: czerwoną sutannę i czerwony muncet, na piersi pektorał; pod szyją zawiązany jest charakterystyczny biały krawat - befka. Głowę świętego otacza nimb (po zachodniemu: aureola), tło wykonane jest z 23 karatowego złota i oznacza niebiańską światłość.
Ikona posiada nakładaną, nawiązującą do tradycyjnego kiota, drewnianą ramę. U góry ramy ukazany jest Jezus Chrystus. Jest to przedstawienie w wymiarze kosmicznym - Chrystus pełen chwały zasiada na tronie jako władca całego wszechświata. Wizerunek ten - Zbawiciela siedzącego na tęczy, prawą ręką błogosławiącego i w lewej trzymającego księgę, zachował się od pierwszych wieków chrześcijaństwa do dziś zarówno w ikonografii wschodniej, jak zachodniej. Liniowy ornament dookoła ramy oparty na starożytnym motywie węzła salomona oznacza wieczność i nieskończoność,  boże natchnnienie i mądrość. Dualność linii wskazuje na związanie i zjednoczenie dwóch elementów: natury boskiej i ludzkiej w odniesieniu do Chrystusa (pamiętamy, za co umarł Oliwer Plunkett) oraz pierwiastka materialnego i duchowego w człowieku.